Hoe praat je met je kind over natuurrampen? De aardbeving in Marokko van vorige week en de overstromingen in Libië hebben heel veel levens gekost. Verschrikkelijk dat er zoveel slachtoffers zijn gevallen en dat er nu zoveel kinderen zonder onderdak zitten en familieleden moeten missen. Het is belangrijk om met je kind te praten over ingrijpende gebeurtenissen in de wereld. Je kind leert hier veel van en je kan angsten wegnemen. Maar hoe doe je dit, zonder je kind bang te maken? Hier lees je tips per leeftijd, zodat je weet hoe je met je kind kunt praten over natuurrampen.
Praat met je kind over natuurrampen
Kinderen horen over aardbevingen en overstromingen op school, op het Jeugdjournaal of doordat volwassenen in hun aanwezigheid erover praten. Het is goed om met je kind te praten over dit soort heftige gebeurtenissen. Door open en eerlijk te praten met je kind over natuurrampen, leer je je kind de kracht van de natuur en omgaan met de realiteit, hoe lastig deze ook is. Kinderen voelen zich juist veiliger doordat het bespreekbaar is, omdat ze niet van iets heftigs weggehouden worden. Als je niet praat met je kind over natuurrampen die recent zijn gebeurd, dan bestaat de kans dat je kind met vragen en enge gedachten blijft rondlopen, waardoor je kind angstig kan worden. Je kind kan bijvoorbeeld bang zijn dat er binnenkort in Nederland ook een aardbeving komt. Het is dus belangrijk om erover te praten, maar vanaf welke leeftijd praat je met je kind over natuurrampen en hoe pak je het aan?
Praten met peuters en kleuters over natuurrampen
Voor een peuter of kleuter is het nog lastig om te beseffen wat de omvang van een ramp is. En ze zullen het ontstaan van een natuurramp ook nog niet helemaal begrijpen. Voor peuters en kleuters lopen werkelijkheid en fantasie nog door elkaar. Toch is het wel goed om zelfs al op deze leeftijd bij je peuter of kleuter te vragen of hij of zij iets gehoord heeft over een recente natuurramp. Hebben ze iets mee gekregen over de aardbeving in Marokko of de overstromingen in Libië? Check of je kind er vragen over heeft en als dat zo is, beantwoord deze dan in simpele taal. Hou het kort en ga daarna weer over tot de dagelijkse gang van zaken. Heeft je kind geen vragen of er niets over gehoord, dan hoef je er niet op in te gaan. Doe je dit wel, dan kan je kind angstig worden, doordat je peuter of kleuter het zelf nog niet kan overzien en begrijpen.
Probeer te voorkomen dat je kind plaatjes of beelden ziet van de getroffen gebieden op televisie of in de krant. Hier kunnen jonge kinderen van slag van raken. Ze begrijpen de afstanden niet en snappen niet waarom het niet ook hier kan gebeuren. Let ook op wat je als volwassenen met elkaar bespreekt waar je kind bij is. Kinderen luisteren vaak mee en begrijpen maar delen van wat je bespreekt.
Praten met je kind in de basisschoolleeftijd over natuurrampen
Kinderen in de basisschoolleeftijd krijgen het nieuws vaak al mee uit hun omgeving. Juist dan is het belangrijk om met je kind over natuurrampen te praten. Stel eerst vragen aan je kind:
‘Wat heb je al gehoord?’
Sluit dan aan bij wat je kind zelf vertelt. Beantwoord vragen eerlijk, maar zonder heftige details te vertellen. Stel je kind open vragen zoals:
- Wat gebeurt er tijdens een aardbeving/overstroming/bosbranden?
- Welke schade zou er kunnen zijn?
- Hoe zouden kinderen zich voelen die in de buurt van de natuurramp leven?
- Wat kun je doen om jezelf te beschermen?
- Wat kunnen wij in Nederland doen voor de mensen die getroffen zijn?
Zo leer je je kind over natuurrampen en de invloed ervan op mensen. Ook vergroot je door erover te praten het inlevingsvermogen en de oplossingsvaardigheden van je kind.
Praat over geboden hulp
Praat ook over wat hulporganisaties allemaal doen voor het getroffen gebied. Dit is een positieve boodschap. Leg uit dat veel mensen, organisaties en overheden hard werken om de getroffen mensen te helpen. Dit geeft je kind het gevoel dat volwassenen actief aan de slag gaan om de mensen te beschermen.
Emoties erkennen
Voor kinderen in deze leeftijd en voor pubers is het belangrijk om emoties te erkennen. In plaats van te zeggen: “Je hoeft je geen zorgen te maken” kun je beter zeggen: “Ik snap dat je je zorgen maakt”. Praat er vervolgens samen over. Dan kun je ook uitleggen dat bijvoorbeeld de kans op aardbevingen in Nederland heel klein is.
Omgaan met de media bij natuurrampen
Zorg dat je kind niet overladen wordt met media en plaatjes van de natuurramp. Probeer dit te beperken, want dit kan kinderen angstig maken. Je kunt wel samen het Jeugdjournaal kijken om je kind over natuurrampen te leren. Dit is een mooie aanleiding om er daarna samen over te praten en zicht te krijgen op de vragen en beleving van je kind. Besef wel dat het Jeugdjournaal je kind ook kan verwarren en angstig kan maken. Daarom is het goed om mee te kijken met je kind en er daarna samen over te praten. Vraag dan naar de gedachten en gevoelens van je kind over wat hij of zij gezien heeft. Zo kun je vragen beantwoorden en eventuele verwarring bij je kind wegnemen.
Tips voor leerkrachten en school
Als er een grote ramp plaatsvindt, is het goed om dit ook op school te bespreken met je leerlingen. Bij de kleuters alleen afhankelijk van hoe dichtbij en hoe omvangrijk de ramp is.
Karim Amghar heeft voor het primair en het voortgezet onderwijs een lesbrief gemaakt ‘In gesprek over de aardbeving in Marokko‘. Deze is kosteloos en rechtenvrij te downloaden en te gebruiken. Een aanrader voor docenten en leerkrachten in het basis- en voortgezet onderwijs. Er staat veel praktische informatie, uitleg en werkvormen in voor hoe je met kinderen in de klas het gesprek over dit onderwerp kunt aangaan.
Hier vind je meer informatie voor als een ramp een school treft en tips voor leerkrachten om te praten over natuurrampen van de National Child Traumatic Stress Network.
Praten met tieners over natuurrampen
Ook tieners kun je op deze manier leren om kritisch na te denken en hun maatschappelijke betrokkenheid te vergroten. Kijk samen naar het (Jeugd)Journaal en praat over wat je gezien en gehoord hebt. Stel je kind vragen en luister echt naar zijn of haar mening. Met een tiener kun je echt een gesprek hebben over natuurrampen. Geef je tiener, als hij of zij daar behoefte aan heeft, ook meer achtergrondinformatie over deze specifieke aardbeving, natuurrampen en klimaatverandering. Sluit aan bij wat jouw kind wil weten.
Als je kind er erg mee zit, bespreek dan wat je kind zelf kan doen voor de slachtoffers, of bijvoorbeeld om klimaatverandering tegen te gaan. Denk daarbij aan laten weten dat je met de getroffen mensen meeleeft, geld of spullen inzamelen, een goed doel steunen, klimaatbewuste keuzes maken en erover praten met anderen zodat het bewustzijn vergroot. Het helpt kinderen als ze het gevoel hebben dat ze zelf iets kunnen doen binnen hun eigen mogelijkheden.
Praat dus met je kind over natuurrampen. Pas de tips uit dit artikel toe om goed aan te sluiten bij de leeftijd van je kind. Meer tips voor hoe je met je kind kunt praten over moeilijke onderwerpen, zodat je goed bij zijn of haar beleving kunt aansluiten, vind je in het artikel: Praten over gevoelens met je kind.
Bronnen bij dit artikel
