Je kind wil niet eten; hij of zij weigert z’n groente op te eten, iets nieuws te proberen of om überhaupt iets te eten. Herkenbaar? Veel jonge kinderen weigeren regelmatig om te eten. En dat maakt veel ouders machteloos of gefrustreerd. Eten is van levensbelang, logisch dus als je je zorgen gaat maken. Je kan je kind niet dwingen om te eten. Wat kun je wel doen als je kind niet eet? Hoe ga je hiermee om? Hoe zorg je ervoor dat je kind gezonde eetgewoontes krijgt?
- Mijn kind wil niet eten: veel kinderen eten slecht
- Hoe ontstaan deze eetproblemen?
- Mijn peuter wil niet eten
- De belangrijkste regel
- 1. Een fijne sfeer aan tafel
- 2. Regelmaat in de eetmomenten
- 3. Je kind is baas over z’n eigen lichaam
- 4. Kinderen betrekken bij eten
- 5. Eten ontdekken
- 6. Proeven
- 7. Samen eten
- 8. Vertrouwen hebben
- Doen wat werkt
Samenvatting Mijn kind wil niet eten
De helft van alle kinderen onder de 5 jaar eten slecht, maar meestal is dit een fase. Verschillende oorzaken spelen een rol bij het ontwikkelen van eetproblemen, zoals de nee-fase, spanningen thuis, jouw opvoedstijl of lichamelijke problemen. Baby’s hebben al interne signalen die aangeven of ze honger hebben.
Het is belangrijk om je kind hier al jong naar te leren luisteren. Dat veel peuters slecht eten heeft te maken met hun cognitieve ontwikkeling, de koppigheidsfase. De strijd aan gaan werkt dan niet, geef je kind zelf controle over hoeveel hij of zij eet. De belangrijkste regel hierbij is dan ook: “Jij bepaalt wat en wanneer je kind eet, je kind bepaalt hoeveel hij eet.”
Zorg verder voor een positieve sfeer aan tafel, regelmaat in de eetmomenten en betrek je kind bij het eten. Laat je kind eten ontdekken en proeven. Blijf eten aanbieden en straal vertrouwen uit!
Mijn kind wil niet eten: veel kinderen eten slecht
Problemen met eten komt bij bijna de helft van alle kinderen onder de 5 jaar voor. Het ene kind wil niet eten of eet heel weinig, sommige kinderen eten alleen brood, anderen willen geen groente eten en weer andere kinderen eten alleen één soort fruit of alleen yoghurt.
In bijna alle gevallen gaan eetproblemen ook weer over. Het niet willen eten of veel niet lusten is bijna altijd een fase. Verreweg de meeste kinderen ontwikkelen zich normaal. Na de peuterfase gaan de meeste kinderen weer beter eten. Als jouw kind niet wil eten, dan ben je dus zeker niet de enige ouder die hier dagelijks mee te maken heeft. Maar dat maakt het niet minder frustrerend. Eten is van levensbelang en je wilt dat je kind gezond is en goed groeit. Dat maakt dat veel ouders zich machteloos voelen en met hun handen in het haar zitten: “help, mijn kind wil niet eten!”
Er is zeker iets wat je kan doen. In dit artikel vind je verschillende tips over hoe je ermee kan omgaan als je peuter of kleuter niet wil eten. Ook als je iets oudere kinderen hebt, kun je iets hebben aan de tips in dit artikel.
Hoe ontstaan deze eetproblemen?
Er zijn veel verschillende oorzaken voor problemen met eten. Ten eerste is het goed om te bedenken of het te maken kan hebben met een lichamelijk probleem, zoals een allergie, darmproblemen of een afwijking aan de slokdarm. Logisch dat je kind niet wil eten als het hier last van heeft. Als je een lichamelijke oorzaak bij je kind vermoedt, is het belangrijk om contact op te nemen met een arts.
Maar al die andere kinderen dan? Waarom hebben zij zoveel moeite met eten? Ook andere factoren zoals de nee-fase, spanningen thuis of de opvoedstijl van ouders spelen een rol. Iedereen wordt geboren met interne signalen die aangeven hoeveel eten je nodig hebt. Een kind weet dus zelf het beste wanneer het honger heeft en wanneer het genoeg gehad heeft. Door kinderen tegen hun wil in te laten eten, als ze bijvoorbeeld helemaal geen honger hebben of al vol zitten, leren we ze minder goed naar de signalen van hun eigen lichaam te luisteren.
Na het eerste jaar groeien kinderen minder snel en daardoor hebben ze ook minder behoefte aan eten. Dit is wennen. Je kind is groter, maar eet minder. Dat kan zorgen geven, maar het is dus normaal dat je kind minder eetlust heeft.
In alle gevallen werkt het niet om te dwingen, maar om je kind te leren luisteren naar de signalen van z’n eigen lichaam. Als je kind goed kan luisteren naar z’n eigen signalen, dan zal hij daar de rest van zijn leven baat bij hebben. Kinderen zullen dan gezondere eetgewoontes ontwikkelen. Meer informatie over de oorzaken van eetproblemen zijn te vinden op de website van de Nederlandse Vereniging voor Kinderartsen (NVK).
Mijn peuter wil niet eten
Veel peuters hebben eetproblemen. Ze weigeren te eten, of ze willen plotseling iets niet meer eten wat ze eerst heerlijk vonden. Ze gooien jouw zelfgemaakte maaltijd zo van tafel. En dat terwijl je je best hebt gedaan om iets lekkers voor ze te koken. Dit heeft allemaal te maken met de psychologische ontwikkeling van peuters. Peuters ontdekken dat ze een eigen individu zijn en daardoor willen ze graag alles zelf doen. Ze willen zelf bepalen, waardoor ze koppig en opstandig worden.
Omdat eten zo belangrijk is, kan dit al snel tot een machtsstrijd leiden. Stel je voor: jij als ouder vindt dat je kind moet eten, maar je kind weigert. Als ouder zul je deze strijd altijd verliezen. Je kunt nu eenmaal geen eten naar binnen krijgen als je kind zijn mond stijf dicht houdt. Je kan je kind niet dwingen om te slikken. Dwingen en dreigen werken averechts. Er ontstaat een gespannen sfeer en dan ben je nog verder van huis. Verder in het artikel krijg je tips hoe je je kind kan stimuleren om wel te eten.
Wil je graag meer handvatten om je peuter te leren eten?
In dit e-book ga je in 3 eenvoudige stappen naar een avondmaaltijd met je peuter zonder strijd. Het e-book Slechte Eters is geschreven door Femke van Kilsdonk van Online Opvoeden. Het e-book is goed onderbouwt en praktisch toe te passen. Femke is pedagoog, IMH consulent en gespecialiseerd in de ontwikkeling van peuters. Ze is zelf ook moeder en heeft een kleuter en een peuter.
De belangrijkste regel
“Jij bepaalt wat en wanneer je kind eet, je kind bepaalt hoeveel hij/zij eet.”
Deze regel geldt voor alle kinderen. Houd dit in gedachten, want hiermee voorkom je strijd. Je kind krijgt dus voor een groot deel zelf de controle over het eten. Doordat je kind deze controle krijgt, zal er minder strijd ontstaan en is er minder kans op eetstoornissen op latere leeftijd.
Wat jij als ouder kan doen, is zorgen voor regelmaat en gezond eten. Jij bepaalt de eetmomenten en wat je kind te eten krijgt. Wacht zo lang mogelijk met het geven van snoepjes en zoetigheid. Het is niet nodig om met een jong kind al naar een fastfoodrestaurant te gaan. Maak voor je peuter of kleuter ook geen apart eten klaar, maar laat hem mee eten met de rest van het gezin. Zorg dat dit eten gezond en gevarieerd is. En het allerbelangrijkste: je kind krijgt controle over wat hij eet. Wil hij niet eten, dan niet.
De belangrijkste regel om je kind gezonde eetgewoontes aan te leren is: Jij bepaalt wat en wanneer je kind eet, je kind bepaalt hoeveel hij/zij eet.
Rian Meddens – Orthopedagoog Generalist
Alle kinderen gaan wel door een fase waarin ze erg kieskeurig zijn en alleen willen eten wat ze al kennen. Biologisch gezien is dit logisch. Heel vroeger was het van levensbelang om alleen te eten wat je kende, anders kon je jezelf vergiftigen. Deze voorgeprogrammeerde voorzichtigheid zit er nog steeds in bij kinderen.
Gelukkig kan je veel doen om je kind goede en gezonde eetgewoontes aan te leren.
Deze proefkaart kan je kind helpen om nieuwe smaken te leren kennen. Kinderen moeten gemiddeld 10x iets proeven om te wennen aan een nieuwe smaak.
1. Een fijne sfeer aan tafel
Laat een maaltijd een gezellig, positief moment zijn. Ga samen aan tafel zitten en geef positieve aandacht. Praat over leuke dingen (ook iets anders dan over het eten), lach samen en geniet van het eten. Bespreek niet alleen volwassen zaken, want dat is saai voor kinderen. Zie het als een fijn moment van samen zijn met het gezin. Ga nooit een strijd aan over het eten, want dat beïnvloedt de sfeer negatief.
Word niet boos als je kind niet netjes eet. Netjes eten is voor jonge kinderen nog lastig, gezien hun motoriek. Help ze om netjes te eten in plaats van steeds te corrigeren. Straffen, boos worden, irritatie uiten of dreigen werken averechts. Je kind gaat er niet beter door eten. Straffen werkt niet, je kan hierover meer lezen in de artikelen ‘Opvoeden met of zonder straf‘ en ‘Opvoeden zonder straf, hoe doe je dat?‘. Dit geldt ook bij problemen rondom het eten. Vermijd dreigingen zoals:
“Als je dit niet op eet, moet je eerder naar bed”
Als ze hun bordje niet leeg eten, zeg hier dan niets over, maar ruim de tafel gewoon af. Hiermee voorkom je negativiteit aan tafel. Een positieve sfeer is zo ongeveer het allerbelangrijkste bij het voorkomen van eetproblemen en het ontwikkelen van goede eetgewoonten. Door de sfeer positief te houden, laat je kinderen eten associëren met gezelligheid en een fijn moment.
2. Regelmaat in de eetmomenten
Bied regelmaat in de eetmomenten op een dag. Een uitgerust kind eet beter. Is je kind vaak te moe om te eten, bekijk dan of je eettijden kan vervroegen. Laat je kind duidelijk weten wanneer je gaat eten, zodat hij of zij zich hierop kan voorbereiden en niet plotseling het speelgoed uit z’n handen moet laten vallen. Zorg voor rituelen, zodat je kind weet waar het aan toe is. Door een goede voorbereiding en duidelijkheid voorkom je strijd nog voordat je aan tafel zit.
Heeft jouw kind moeite met slapen? Lees dan hier de tips om je kind goed te laten inslapen en tips over slaapproblemen bij kinderen.
Kijk ook uit met tussendoortjes en drinken. Als een kind veel tussendoor eet of veel drinkt, is het logisch dat het dan bij het avondeten geen honger meer heeft. Veel jonge kinderen hebben hun buikje voor het eten al vol gedronken. Zorg dus voor kleine tussendoortjes en niet te veel drinken voor de maaltijd. Als jullie een goed eetritme hebben, kan een kind het goed volhouden tot een volgend eetmoment. Door geen extra tussendoortjes te geven, leer je je kind aan tafel tijdens de ‘echte’ maaltijd goed te eten, omdat ze dan honger hebben.
Ook tijdens de maaltijd werkt het niet goed om je kind steeds iets lekkers te geven. Je kind leert dan: “Als ik geen groente en aardappelen eet, dan krijg ik een extra stukje vlees.” Waarom zou het dan nog groente eten? Z’n buikje raakt immers ook vol van het veel lekkerdere vlees. Dit stimuleert niet om ook de groente en aardappelen te eten. Schep van alles wat op en geef je kind pas meer als z’n bordje leeg is.
3. Je kind is baas over z’n eigen lichaam
Je kind is de enige die kan voelen of hij vol zit of honger heeft. Zelfs een heel jong baby’tje kan dit al voelen. Laat je kind bepalen en dwing nooit. Ga ervan uit dat je kind zelf kan bepalen hoeveel eten het nodig heeft. Geef kleine porties. Wat ook goed kan werken is om je kind steeds zelf kleine hapjes op te laten scheppen. De winst is dat zijn bordje steeds weer leeg is (dat voelt goed) en je geeft je kind op deze manier veel controle. Ook kun je je kind controle geven door het bijvoorbeeld te laten kiezen uit twee soorten groentes.
4. Kinderen betrekken bij eten
Kinderen vinden het leuk om mee te helpen met koken of mee te kijken. Ze voelen zich dan meer betrokken bij het eten. Neem ze mee boodschappen halen en laat ze een groente kiezen. Leg ze uit waar het eten vandaan komt en laat ze in de pan kijken.
Hiernaast werkt het goed om je kind te laten helpen met koken. Dit kan al bij jonge kinderen door ze in de pan te laten roeren, het deeg te kneden of de sla te wassen. Bedankt ze voor hun hulp. Jonge kinderen vinden dit fantastisch en houden van deze positieve aandacht. Zorg wel dat je hier tijd voor hebt, want anders wordt het alleen maar stressen en dan kan je het beter een ander keertje doen. Als kinderen zelf betrokken zijn geweest bij het maken van de maaltijd, zijn ze veel eerder geneigd om het eten te proeven.
Geen tijd om je kinderen mee te laten helpen met koken? Laat ze tijdens het koken even snel in de pan kijken en raden wat het is. Of als ze een speelkeukentje hebben, vraag je ze om zelf iets lekkers te bereiden met hun speelgoed eten, wat ze vervolgens ook zelf op tafel mogen zetten. Betrek ze aan tafel bij het eten door ze zelf te laten opscheppen of iets uit te delen aan iedereen.
5. Eten ontdekken
Jonge kinderen ontdekken de wereld nog veel met hun tast. Laat je kind het eten voelen met z’n handen. Ze zijn geïnteresseerd in verschillende structuren. Het is goed om bij deze nieuwsgierigheid aan te sluiten en ze het eten zelf te laten voelen en ontdekken. Dit levert wel wat schoonmaakwerk op en daar heb je als ouder niet altijd even veel tijd voor of zin in. Logisch in de drukte van alledag, maar probeer kinderen toch regelmatig zelf te laten eten. Door ze altijd met een lepeltje te voeren, krijgt een kind niet de mogelijkheid om eten zelf te ontdekken. Door het onderzoeken van het eten raken ze vertrouwd met het voedsel en dat voorkomt eetproblemen.
6. Proeven
Wist je dat mensen ongeveer 10x moeten wennen aan een nieuwe smaak? Kinderen dus ook. Als ze iets voor de eerste keer eten, is het dus normaal dat ze het niet lekker vinden. Het is juist belangrijk om dan door te zetten en ze meerdere keren hetzelfde te laten proeven. Combineer nieuwe dingen met iets wat ze lekker vinden. Dwing ze niet om van iets wat ze niet lekker vinden veel te eten, maar laat ze ten minste één hapje proeven.
Iedereen heeft een andere smaak en iedereen lust wel iets niet. Sta je kind toe om 1 of 2 dingen echt niet te lusten. Al het andere eten vinden ze misschien minder lekker, maar daar kunnen ze best een beetje van eten.
Voor oudere kinderen kun je gebruikmaken van een smaakthermometer, waarop ze kunnen aangeven hoe lekker ze iets vinden. Kinderen kunnen dan zelf aangeven hoe ze iets vinden smaken. Als ze nieuwe smaken proeven, is het mooi als ze op de thermometer zien dat ze het steeds lekker gaan vinden. Meer uitleg kan je vinden in het artikel ‘Leren eten, leren lusten’ van Yaron Kaldenback.
Met dit grappige bordje kunnen kinderen zelf een leuk gezichtje maken. Of leg het alvast mooi klaar, zodat het er aantrekkelijk uitziet voor je kind om op te eten.
7. Samen eten
Door samen te eten creëer je een rustige sfeer en een goed voorbeeld. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat kinderen die samen aan tafel eten, later gezondere eetgewoontes hebben. Jonge kinderen zijn snel afgeleid en kunnen moeite hebben met eten en tegelijkertijd tv te kijken. Of met telefoons die afgaan of waarop geappt wordt. Zorg voor een rustige omgeving, zodat je kind zich kan focussen op het eten in plaats van op andere dingen. Sta niet te vaak op van tafel om steeds weer iets te pakken, dat geeft ook onrust. Je kind wil dan ook opstaan of even iets anders doen, net als jij.
Geef het goede voorbeeld. Als jij geen groente eet, waarom zou je kind het dan wel doen? En als jij lekkere zoete tussendoortjes mag, wordt het lastig om dit je kind te verbieden. Je kind wil hebben wat jij eet. Jij bent immers zijn grootste voorbeeld. Maak het eetmoment samen ook niet te lang. Kinderen hebben nou eenmaal nog een korte aandachtsboog. Sluit aan bij wat je kan verwachten voor hun leeftijd en laat ze niet te lang aan tafel zitten.
8. Vertrouwen hebben
Hoe moeilijk het misschien ook is, maak je niet druk over hoeveel je kind eet. Een kind hongert zichzelf niet uit. Als een kind honger heeft, gaat het vanzelf weer eten. Vertrouw daarop. Een peuter heeft minder eten nodig dan een baby, want ze groeien lichamelijk veel minder hard. Ondanks dat hun lichaam groter is, is het normaal dat ze minder eten. Een kind heeft al snel voldoende voedingsstoffen binnen. Veel jonge kinderen eten de ene dag heel veel en de andere dag maar een klein beetje.
Eén avond helemaal niks eten is echt niet erg. Wel is het belangrijk dat kinderen voldoende drinken, maar niet vlak voor de maaltijd want dan zit z’n maagje vol met drinken en verdwijnt het hongergevoel. Heb je echt veel zorgen doordat je je kind flink ziet afvallen en op een ongezond laag gewicht zit, overleg dan met het consultatiebureau of de huisarts. Er is veel hulp beschikbaar bij eetproblemen door bijvoorbeeld een pedagoog.
Wil je er zelf meer over lezen:
Doen wat werkt
Elk gezin, elk kind en elke situatie is anders. Denk na over wat er bij jou werkt en wat je kan toepassen in je gezin en op welke manier. Vanuit de oplossingsgericht-opvoed-visie is het belangrijk dat een tip goed bij je past. Probeer creatief te denken. Soms kan een andere tafelschikking al wonderen doen, zodat je kind bijvoorbeeld minder is afgeleid door zijn broertje of zusje. Of maak van het eten een grappig gezichtje en vraag je kind eerst de haartjes op te eten, dan de ogen etc. Werkt het bij jouw kind goed om vliegtuigje te spelen met een hapje, of één hapje voor oma en één hapje voor opa te geven, zet dat dan zeker in.
Veel van de gegeven tips kunnen lastig zijn om in de praktijk toe te passen. Zeker als je je veel zorgen maakt, is het hebben van vertrouwen gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ook het creëren van een positieve sfeer kan lastig zijn, omdat je al snel met elkaar in een negatieve spiraal belandt. Toch zijn dit wel de factoren die de grootste invloed hebben en het beste werken. Probeer de spiraal te doorbreken met alle genoemde tips.
Wil je graag meer handvatten om je peuter te leren eten?
Wil je meer tips. Ga dan met het e-book e-book Slechte Eters van Femke van Kilsdonk in 3 eenvoudige stappen naar een avondmaaltijd met je peuter zonder strijd.
Veel succes!
