Hoe kun je een kind van 9, 10 of 11 jaar vertellen dat je uit elkaar gaat? Een scheiding is ingrijpend voor kinderen. Het moment dat je aan je kind vertelt dat jullie uit elkaar gaan, maakt vaak veel indruk op een kind. Het is een enorm lastig gesprek om te voeren. In dit artikel lees je de belangrijkste tips.
Scheiden en een kind van 9, 10 of 11 jaar
Kinderen in de bovenbouw van de basisschool weten vaak al goed wat scheiden betekent. Ze kennen meestal wel een vriendje of vriendinnetje met gescheiden ouders. Leeftijdsgenoten zijn op deze leeftijd steeds belangrijker. Ook zal een kind van 9, 10 of 11 jaar steeds meer een eigen mening hebben. Toch ben jij als ouder nog het belangrijkste wat betreft veiligheid en stabiliteit. Als jullie uit elkaar gaan dan kan dit een enorme schok zijn. De veilige thuisbasis verandert voor een kind.
Sommige kinderen zien het helemaal niet aankomen. Anderen wel, maar als het dan definitief is kunnen ze toch enorm schrikken. Er zullen veel verschillende emoties door je kind heen gaan, zoals boosheid, verdriet en angst voor wat er gaat veranderen. Kinderen op deze leeftijd voelen zich vaak schuldig. Ze hebben het gevoel dat de scheiding hun schuld is. Daarom is het belangrijk om je kind goede uitleg te geven. Zo help je je kind meteen in het begin al bij het verwerken van de scheiding.
Is scheiden eigenlijk beter voor een kind? Lees er alles over in het artikel: Is scheiden beter voor kinderen?
Is jouw kind ouder of jonger dan 9, 10 of 11 jaar
Lees dan de speciale tips voor de leeftijd van jouw kind. Hier onder vind je een overzicht met het artikel dat past bij de leeftijd van jouw kind.
- Heb je een puber van 12 jaar of ouder? Lees dan het artikel: ‘Hoe vertel je je puber dat je gaat scheiden?
- Is je kind tussen de 6 en 8 jaar? Lees dan het artikel: ‘Hoe vertel je je kind van 6, 7 of 8 jaar dat je gaat scheiden?’
- Of heb je een peuter of kleuter? Kijk dan hier voor meer informatie: ‘Hoe vertel je je peuter of kleuter dat je gaat scheiden?’. Dit artikel is speciaal geschreven voor ouders die gaan scheiden met kinderen van 2, 3, 4 of 5 jaar.
Wanneer vertellen?
Voor kinderen rond de 9, 10 à 11 jaar is het belangrijk om niet te lang van tevoren over de scheiding te vertellen. Wacht in elk geval tot het besluit om uit elkaar te gaan definitief is. Het is het fijnste voor je kind om te wachten met vertellen als duidelijk is wanneer één van jullie beiden uit huis vertrekt. Dat is heel duidelijk voor je kind.
Vertel het ongeveer een week tot een paar weken voor de scheiding. Het is natuurlijk ook afhankelijk van de situatie. Als er veel ruzie is of als jullie een proefperiode hebben gehad waarin je tijdelijk uit elkaar bent geweest, dan kan het beter zijn om het al eerder te vertellen. Kinderen voelen vaak al veel aan en dan kan het helpen om duidelijkheid te geven.
Samen vertellen?
Voor kinderen is het het fijnste als beide ouders gezamenlijk vertellen dat jullie uit elkaar gaan. Op deze manier komt het als een gezamenlijke boodschap van zijn ouders en dat is prettig voor een kind. Let erop dat je elkaar niet tegenspreekt tijdens het gesprek en maak geen verwijten naar elkaar. Vul elkaar juist aan. Als de één het emotioneel zwaar vindt kan de ander het overnemen, zo kun je er samen zijn voor de kinderen. Verwacht je dat er flinke conflicten ontstaan, dan is het beter om het apart tegen je kind(eren) te vertellen. Praat er dan wel beiden over met de kinderen en vertel tegen elkaar wanneer je het besproken hebt met jullie kind(eren).
Het gesprek over de scheiding
Als je het gaat vertellen, draai er dan niet te lang om heen, maar zeg dat je iets belangrijks moet vertellen en zeg dan meteen dat jullie uit elkaar gaan. Geef zoveel mogelijk duidelijkheid over de praktische veranderingen die gaan komen.
Denk van te voren na wanneer en waar je het wilt gaan vertellen. Bijvoorbeeld op een rustig moment, waar niemand afgeleid wordt door de televisie of telefoons. Kies een plek waar jullie je veilig voelen, bijvoorbeeld in de keuken of woonkamer.
Vertel het bij voorkeur niet vlak voor het slapen gaan. Want na zo’n heftige boodschap kan je kind dan misschien moeilijk in slaap komen. Het kan zich dan eenzaam voelen als het in bed ligt. Als je het eerder op de dag vertelt kan je kind later nog met vragen bij je komen als het daar behoefte aan heeft. Je kunt het bijvoorbeeld op een zaterdag of zondagochtend vertellen. Er is dan genoeg tijd en ruimte voor je kind om te praten, vragen te stellen, zich terug te trekken, alleen te zijn of verdrietig te zijn.
Soms komen vragen of emoties pas later na een heftige boodschap, dit kan later op de dag zijn, maar soms ook pas dagen of weken later.
Wil je jouw kind helpen om de scheiding een plek te geven? Het werkboek Ik vind mijn plek is speciaal voor kinderen waarvan de ouders gaan scheiden. Het werkboek helpt je kind de scheiding beter te begrijpen en sneller een plekje te kunnen geven.
Wat moet je altijd vertellen?
Er zijn een aantal dingen die belangrijk zijn om goed uit te leggen bij kinderen van 9, 10 of 11 jaar. Ten eerste vertel je dat jullie hebben besloten uit elkaar te gaan. Geef hierbij ook heel kort een reden aan. Bijvoorbeeld dat jullie niet meer verliefd op elkaar zijn, te veel ruzie maken of elkaar niet meer gelukkig maken. Hou de reden algemeen en neem gezamenlijke verantwoordelijkheid van de scheiding. Leg de schuld van de scheiding niet bij één van beide ouders, door bijvoorbeeld te zeggen: ‘Papa houdt niet meer van mama en wil niet meer bij ons wonen’. Hierdoor kan je kind afgewezen voelen en loyaliteitsproblemen krijgen. Hou het dus neutraal en algemeen. Vertel geen details.
Leg altijd uit (en het liefst meerdere keren) dat de scheiding niet de schuld is van je kind. Vertel er ook bij dat de liefde voor je kind niet over kan gaan: “Papa en mama zullen altijd van jou blijven houden.”
Tot slot is het goed om te vertellen dat de scheiding definitief is. Veel kinderen op deze leeftijd hopen dat hun ouders weer bij elkaar komen. Hoe duidelijker je bent hoe beter dit is voor de verwerking. Hoe moeilijk dat soms ook is.
Boeken over de scheiding van ouders voor kinderen van 9, 10 of 11 jaar
Het lezen van een boek over een scheiding kan erg behulpzaam zijn voor kinderen. Ze ervaren zo dat ze niet de enige zijn met verschillende gevoelens en krijgen meer uitleg over verschillende onderwerpen rondom de scheiding. Adviseer je kind ook om eens een kijkje te nemen op de website van Vila Pinedo. Hier staat veel toegankelijke informatie voor kinderen. Er staan filmpjes, maar er is ook een forum waar het Vila Pinedo jongerenteam antwoord geeft op veel verschillende vragen van kinderen met ouders die gaan scheiden.
- Eerste hulp bij scheiding
Esther Kant & Machteld Hardick, ISBN 9789085606185. Vanaf circa 9 jaar, een interactief lees- en werkboek met tips, activiteiten en ervaringen. - Carlijn
Lily van der Velde, ISBN 9020664212. Vanaf circa 9 jaar. - Verdriet met mayonaise
Carry Slee, ISBN 9789049920906. Vanaf circa 10 jaar. - Mijn ouders gaan scheiden
Rian Meddens, Psychogoed. Werkboek voor kinderen waarvan de ouders gescheiden zijn. Vanaf circa 7 jaar.
Wil je meer informatie en tips?
Wil je graag persoonlijke tips die specifiek aansluiten bij jouw kind(eren)? Plan dan een online consult in. We denken met je mee over wat voor jouw kind belangrijk is en hoe je jouw kind kunt helpen rondom de scheiding. Lees meer over een online consult en de ervaringen van andere ouders.
We hebben op korte termijn plek voor een online consult, dus help je kind en plan er meteen één in!
