Hoe vertel je een kind van 6, 7 of 8 jaar dat je gaat scheiden?

Als je besloten hebt om uit elkaar te gaan komt er veel op je af. Zeker als je kinderen hebt. Eén van de moeilijkste dingen die je moet doen, is aan je kind vertellen dat jullie uit elkaar gaan. Een emotioneel en moeilijk gesprek. Zeker als ze nog jong zijn. Wat kunnen ze al begrijpen en welke informatie kan je beter achterwege laten? Wat moet je precies vertellen aan je kind als je gaat scheiden? En op welke manier kan je dat het beste doen? Door goede, volledige informatie te geven, die aansluit bij de leeftijd van je kind, kun je als ouder veel onrust en zorgen bij je kind wegnemen.

Dit artikel is interessant voor alle ouders gaan scheiden of van plan zijn om te scheiden en willen weten hoe ze hun zoon of dochter zo goed mogelijk kunnen vertellen dat ze uit elkaar gaan.

Inhoud

Scheiden en een kind van 6, 7 of 8 jaar
Hoe vertel je een kind van 6 jaar dat je gaat scheiden?
Hoe vertel je een kind van 7 jaar dat je gaat scheiden?
Hoe vertel je een kind van 8 jaar dat je gaat scheiden?
Wanneer vertellen
Samen vertellen
Het moment van vertellen
Wat vertellen
Welke reacties kan je verwachten van een kind van 6, 7 of 8 jaar?
Wat niet zeggen
Boekentips

 

Scheiden en een kind van 6, 7 of 8 jaar

Soms wordt gedacht dat kinderen op deze leeftijd nog te klein zijn om veel last te hebben van de scheiding. Het liefst wil je dat je kind geen last heeft van de scheiding. En omdat jonge kinderen nog niet alles begrijpen, wordt gedacht dat de scheiding niet zo erg voor ze is. Dit klopt helaas niet. Ook jonge kinderen krijgen veel mee van een scheiding. Dat ze de scheiding nog niet volledig begrijpen, maakt de verwerking juist ingewikkelder. Een scheiding heeft altijd een grote impact op een kind, ongeacht de leeftijd.

Een kind van 6, 7 of 8 jaar begrijpt al meer van een scheiding dan een peuter of een kleuter. Ze denken er veel meer over na en daardoor kunnen ze in de war raken. Ze raken in de war, omdat ze nog niet de cognitieve mogelijkheden hebben om de scheiding helemaal te begrijpen. Vaak komen kinderen op deze leeftijd pas een hele tijd na de daadwerkelijke scheiding aan verwerken toe. Meestal pas als jullie weer in een rustigere periode zitten en er meer rust en veiligheid is. Dan is er ruimte voor rouw. Daarvoor is een jong kind bezig met overleven en aanpassen aan de nieuwe situatie. 

Hoe vertel je een kind van 6 jaar dat je gaat scheiden?

Een kind van 6 jaar kan een scheiding cognitief nog niet goed begrijpen. Het woord ‘scheiding’ is een vaag begrip voor ze. Gebruik eenvoudige taal, korte zinnen en hou het gesprek kort. Vertel dat papa en mama uit elkaar gaan en wat dit betekent voor je kind. Leef je hierbij in in de belevingswereld van je kind, vertel bijvoorbeeld wat er zal veranderen wat betreft het speelgoed, hun kamer en wat gebeurd er bijvoorbeeld met jullie huisdier? Vertel altijd kort de reden van de scheiding (zie ook de voorbeeldzinnen). Hiernaast is het goed om te benadrukken dat de scheiding niet de schuld is van je kind en dat jullie voor altijd van je kind blijven houden. Kinderen van 6 jaar denken dat als de liefde tussen papa en mama over kan gaan, dat de liefde van jou voor je kind ook over kan gaan.

Hoe vertel je een kind van 7 jaar dat je gaat scheiden?

Een kind van 7 begrijpt al meer, maar toch blijft het woord ‘scheiding’ erg moeilijk. Vertel dat jullie uit elkaar gaan en dat papa of mama ergens anders gaat wonen. Vertel ook wat er na de scheiding voor je zoon of dochter verandert. Komt er een ander huis met een nieuwe kamer? Hoe wordt zijn verjaardag gevierd? Als een kind vragen heeft, beantwoord deze dan kort en bondig. Vertel altijd dat jullie als ouders na de scheiding even veel van je kind blijven houden en dat dat nooit zal veranderen. Ook is het heel belangrijk om te vertellen dat de scheiding definitief is en niet de schuld van je kind. Een kind van 7 voelt zich vaak schuldig en gaat proberen om het weer goed te maken.

MASTERCLASS ZO VERTEL JE HET JE KIND

Leer wat je moet zeggen
Voorkom verwarring bij je kind
Weet om te gaan met de emoties

Hoe vertel je een kind van 8 jaar dat je gaat scheiden?

Een kind van 8 jaar kan al meer begrijpen. Misschien kent je kind al een vriendje, vriendinnetje of ander kindje op school met gescheiden ouders. Het kan helpen om hierover te praten. Leg in korte kindertaal uit waarom jullie gaan scheiden. Vertel erbij dat de scheiding definitief is en niet de schuld van je kind. De scheiding is iets tussen papa en mama. Net als een kind van 7 jaar kan een kind van 8 jaar zich erg schuldig voelen over de scheiding en er alles aan doen om de scheiding ongedaan te maken, dit is een veel te zware verantwoordelijkheid. 

Heb je jongere of oudere kinderen? Voor meer informatie over hoe je een peuter of kleuter op een goede manier over de scheiding kan vertellen kun je dit artikel lezen: ‘Hoe vertel je je peuter of kleuter dat je gaat scheiden?’. Dit artikel is speciaal geschreven voor ouders die gaan scheiden met kinderen van 2, 3, 4 of 5 jaar.
Heb je kinderen van boven de 8 jaar dan zal de informatie uit het artikel
‘hoe vertel je je kind dat je gaat scheiden’ goed aansluiten. En heb je puber in huis van 12 jaar of ouder? Lees dan het ‘Hoe vertel je je puber dat je gaat scheiden’.

Werkboek scheiding ik vind mijn plek

Wil je je kind helpen om de scheiding een plekje te geven? Het werkboek Ik vind mijn plek is speciaal voor kinderen met gescheiden ouders. Het werkboek helpt je kind om de scheiding beter te begrijpen en een plek te geven. Gun je kind dit werkboek!

Wanneer vertel je dat je gaat scheiden?

Jonge kinderen leven nog erg in het moment. Ze hebben nog weinig tijdsbesef, maar ze moeten wel goed voorbereid worden op de scheiding. Als ze weten wat er gaat veranderen dan biedt dat voorspelbaarheid en veiligheid. Deze voorspelbaarheid is extreem belangrijk aangezien er door de scheiding een stuk veiligheid wegvalt en er een periode komt van veel veranderingen.

Vertel het niet te lang voordat één van jullie het huis verlaat, maar ook niet te kort van te voren. Vertel pas over de scheiding aan je kind als jullie zeker weten dat de scheiding definitief is. In de fase ervoor is het te belastend voor een jong kind om op de hoogte te worden gebracht. Dan levert het vooral onzekerheid en spanningen op voor een kind.

Als de scheiding definitief is, maar het duurt nog erg lang voordat één van de ouders uit huis vertrekt kan je beter nog even wachten. Tenzij er sprake is van veel spanningen en ruzies. Dan kun je je kind het beste zo snel mogelijk op de hoogte brengen. Dan help je ze door woorden te geven aan alles wat ze toch al voelen. Als de ruzies en spanningen meevallen en je kind er niet veel van mee krijgt, wacht dan met het vertellen tot een paar weken voor het vertrek van één van de ouders. Pas op het moment dat een ouder het huis verlaat, wordt de scheiding merkbaar en ‘echt’ voor een jong kind. Als jullie het een paar weken van te voren vertellen, kan je kind aan het idee wennen en heeft het voldoende ruimte om vragen te stellen.

Vertel samen dat jullie gaan scheiden

Het heeft de voorkeur dat beide ouders samen aan hun kind vertellen dat ze uit elkaar gaan. Voor je kind is het goed om het als een gezamenlijke boodschap te horen. Het is voor kinderen fijn als ouders hetzelfde denken over een situatie. Dat geeft duidelijkheid. Zeker het zo’n ingewikkelde situatie is als een scheiding.

Bereid het gesprek samen voor. Bedenk wat je wilt gaan zeggen en op welke manier. Op deze manier weet je van elkaar wat er gezegd wordt en kom je niet voor verrassingen te staan. Vul elkaar aan en neem beiden het woord. Zet jullie problemen even opzij en hou je eigen emoties onder controle, want in dit gesprek draait het om de kinderen. Zorg dat er geen conflicten ontstaan en dat jullie rustig en begripvol zijn naar elkaar. Maak elkaar nooit zwart in het bij zijn van de kinderen en praat altijd respectvol over de andere ouder.

Om de schade van een echtscheiding te beperken voor kinderen is een goede samenwerking als ouders van belang, probeer conflicten te voorkomen en voer discussies waar de kinderen niet bij zijn. Mocht jullie communicatie moeizaam verlopen dan kan het goed helpen om mediation in te schakelen. Overweeg ook om psychologische begeleiding voor jezelf in te schakelen, want een scheiding is een enorme emotionele verandering.  Als ouders moet je na een scheiding veel regelen voor de kinderen. De Rijksoverheid heeft alle praktische zaken voor ouders die gaan scheiden in de brochure “Uit elkaar… en de kinderen dan” gezet. 

Door het eerste gesprek over de scheiding samen te voeren kunnen jullie aan je kind laten voelen dat jullie nog steeds samen voor de kinderen zorgen. Een heel belangrijke boodschap voor een kind.

Als je verwacht dat er ruzie zal ontstaan en de spanningen tussen jullie zo hoog zijn dat je niet meer rustig om één tafel kan zitten, dan kan je er voor kiezen om het apart met de kinderen te bespreken. Bespreek het dan in elk geval altijd allebei met jullie kinderen en hou elkaar op de hoogte van wanneer je dit gedaan hebt en hoe het ging. Dan weten jullie beiden wat er speelt bij je kind.  

Op welk moment vertel je over de scheiding?

Kies een rustig moment, waarin er geen afleiding is van tv, een telefoon of andere personen in de buurt. Kies een plek waar je kind zich prettig voelt. Een neutrale, veilige plek zoals thuis op de bank of bijvoorbeeld in de keuken aan tafel is het meest geschikt. Je kind bij het gesprek blijven zolang het wilt, maar het kan zich ook terugtrekken en naar z’n kamer gaan als het behoefte heeft. Kinderen van 6, 7 of 8 jaar zijn vaak nog snel afgeleid en het nog zwaar voor ze om alles tegelijk te horen. Maak er dus geen lang gesprek van. Als je kind weer wilt gaan spelen, laat het dan. Zorg er wel voor dat je er op meerdere momenten op terugkomt. Zo kunnen jullie alles wat je wilt vertellen verspreiden over meerdere momenten.

Vertel nooit vlak voor het slapen gaan dat jullie uit elkaar gaan. Dit is te onrustig voor een kind, je kind kan zich dan verdrietig of alleen voelen in zijn of haar bedje. Vertel het bij voorkeur in de ochtend, of in elk geval overdag, zodat je kind nog de tijd heeft om vragen te stellen in de loop van de dag. Hou goed in de gaten of je kind vragen heeft en als dat zo is beantwoord deze kort en duidelijk.  

In het filmpje hieronder zijn een aantal tips uitgebeeld over hoe je aan je kind vertelt dat jullie gaan scheiden:

Wat moet je in ieder geval vertellen?

Gebruik woorden die aansluiten bij de leeftijd van een kind. Het woord ‘scheiding’ is vaak nog te lastig en te abstract. Kies makkelijkere woorden, zoals uit elkaar gaan en ergens anders gaan wonen.

Je helpt je kind door duidelijk te zijn en er niet te lang om heen te draaien. Veel ouders vinden het lastig om te vertellen dat ze gaan scheiden. Heel begrijpelijk want het is een pijnlijke gebeurtenis en het laatste wat je wilt is je kind pijn doen. Toch help je je kind het beste door eerlijk te zijn. Zeg bijvoorbeeld meteen dat je iets belangrijks moet zeggen en zeg dan dat jullie uit elkaar gaan.

Zorg in elk geval dat de volgende punten ter sprake komen:

Dat jullie uit elkaar gaan en waarom

Het is voor kinderen goed om te horen waarom jullie uit elkaar gaan, zodat ze weten dat het niet aan hun ligt. Hou de reden altijd algemeen en belast je kind niet met details die niet passend zijn bij de leeftijd. Vertel bijvoorbeeld niks over een eventuele nieuwe liefde of een affaire. Ben respectvol naar elkaar en geef niet één ouder de schuld van de scheiding, want dat kan schadelijk zijn. Zeg dus bijvoorbeeld niet: ‘papa wil niet meer bij ons wonen’.

Over de reden van de scheiding kun je bijvoorbeeld zeggen dat

“ jullie teveel ruzie maken”, of

elkaar alleen maar verdrietig maken” of

niet meer verliefd op elkaar zijn”.

Dat jullie altijd evenveel van je kind blijven houden

Als een relatie over is en je vertelt een kind van 6, 7 of 8 jaar dat jullie niet meer van elkaar houden, dan zal het denken dat ‘houden van’ over kan gaan. En dus ook jullie als vader of moeder niet meer van je kind zouden houden. Daarom is het belangrijk om expliciet te vertellen dat jullie altijd van je kind blijven houden. Ook als jullie je kind minder vaak zien. Het houden van tussen een vader/moeder en een kind gaat nooit over. Leg uit dat dit anders is bij verliefdheid.

Dat de scheiding niet de schuld van je kind is

Kinderen van deze leeftijd denken vaak dat ze medeverantwoordelijk zijn voor de scheiding van hun ouders. Daarom is het belangrijk om goed uit te leggen dat de scheiding niet de schuld is van je kind. Kinderen op deze leeftijd denken dat ze iets kunnen doen om de scheiding ongedaan te maken. Ze gaan zich dan bijvoorbeeld extra lief gedragen, waardoor ze hopen dat het weer goed komt. Dit is een zware verantwoordelijkheid en daarom is het belangrijk om duidelijk uit te leggen dat je kind het niet meer goed kan maken.

Schuldgevoelens zijn heel naar en kunnen lang blijven bestaan. Herhaal daarom meerdere keren dat je kind geen schuld heeft aan de scheiding, maar dat het iets is tussen papa en mama en dat je kind daar niks aan kan veranderen.

Dat de scheiding definitief is

Veel kinderen van deze leeftijd hopen dat hun ouders weer bij elkaar komen. Ze hebben hereniging fantasieën. Ook als ze verstandelijk wel weten dat het niet meer goed zal komen, dan nog blijven ze het gevoelsmatig wel geloven. Deze gedachten kunnen heel sterk zijn. Het is voor kinderen belangrijk om te weten dat het normaal is dat ze deze wens hebben. Benadruk tegelijkertijd ook dat papa en mama niet meer samen komen. Herhaal dit meerdere keren op meerdere momenten.

Wat er zal veranderen voor je kind

Bedenk voordat je gaat vertellen wat er voor je kind zal veranderen. Leef je in in je kind en bedenk wat voor hem of haar belangrijk is. Zoals het speelgoed, de slaapkamer, een huisdier, hun verjaardag of het zien van vriendjes. Geef zo veel mogelijk duidelijkheid over wat er zal veranderen en vertel het kort en bondig.

Vertel hoe de omgangsregeling eruit zal zien en vertel er bijvoorbeeld bij dat je kind in beide huizen speelgoed zal hebben.

Dit is een punt wat je ook later kan vertellen. Kinderen van deze leeftijd kunnen nog niet veel informatie tegelijkertijd aan, dus het kan verstandig zijn om de veranderingen op een later moment toe te lichten.

Als jullie nog niet weten wat er gaat veranderen, zeg dan dat je het nog niet weet en dat je het zal vertellen zodra er meer duidelijkheid is.

Welke reacties kan je verwachten?

Alle kinderen zijn verschillend. Elk kind zal dus anders reageren op de boodschap dat zijn ouders gaan scheiden. Een aantal emoties spelen vaak een rol, zoals verdriet, boosheid, angst. Wat ook vaak gebeurd is dat een kind in eerste instantie geen emotie toont of zichtbare reactie geeft.

Verdriet

Kinderen op deze leeftijd zijn vaak erg verdrietig. Ze willen niet dat hun ouders uit elkaar gaan. De veiligheid van hun vertrouwde thuis valt weg. Sommige kinderen reageren nauwelijks op de boodschap dat zijn ouders uit elkaar gaan. Ze willen nog niet geloven dat de scheiding echt gaat gebeuren of het dringt nog niet tot ze door wat het betekent. Dit is heel normaal en niet gek. Dus maak je geen zorgen als je geen emotionele reactie ziet bij je kind. Als je kind niet wilt praten over de scheiding, respecteer dat dan. Probeer wel regelmatig erover te beginnen en laat merken dat het altijd bij je terecht kan voor een extra knuffel met vragen of om te praten.

Boosheid

Een kind kan ook boos worden en zoiets zeggen als: “ik haat je”. Reageer altijd begripvol op de emoties van je kind. Geef aan dat je begrijpt dat je kind verdrietig of boos is. Kinderen worden boos omdat ze zich machteloos voelen, achter de boosheid zit verdriet.

Vaak zie je bij kinderen op deze leeftijd dat ze hun emoties op een andere plek uiten. Ze worden bijvoorbeeld boos tijdens spel op een broertje of zusje of op school. Ze vertonen gedragsproblemen of luisteren minder goed. Ook dan is het belangrijk om begripvol te blijven. Breng de leerkracht op de hoogte van de situatie thuis.

Taken overnemen

Sommige jonge kinderen hebben de neiging om taken in huis over te nemen. Ze willen jou als ouder steunen en helpen. Laat je kind merken dat je voor jezelf kan zorgen of dat er andere mensen zijn die jou helpen, zodat je kind deze verantwoordelijkheid niet hoeft te dragen.

Angst

Veel jonge kinderen krijgen last van angsten. Ze kunnen nachtmerries krijgen of moeite hebben om afscheid te nemen. Ze zijn bang dat als ze afscheid nemen dat jij ook weggaat of dat ze hun vader of moeder nooit meer zien. Mees legt dit uit in het filmpje hieronder van Stichting Jonge Helden. Dit zijn normale angsten bij een scheiding. Angsten komen voort vanuit de onveiligheid die een scheiding met zich meebrengt. Stel je kind gerust en ben begripvol.

Aangezien kinderen vaak pas echt aan rouw toekomen als de scheiding een tijd geleden is, hou gedurende een lange tijd de gevolgen en effecten van de scheiding op je kind in de gaten. Signalen waar je op kan letten zijn bijvoorbeeld lichamelijke klachten, gedragsproblemen, angsten, niet luisteren, boosheid, verdriet, slaap- of eetproblemen.

Wat kun je beter niet zeggen?

Belast kinderen nooit met details over de scheiding. Hou jouw oordelen over de scheiding of over je ex-partner voor je. Vertel bijvoorbeeld niet over een affaire of een nieuwe relatie van vader of moeder. Maak de andere ouder nooit zwart tegenover je kinderen. Daarmee wijs je namelijk een deel van je kind af, wat zeer schadelijk kan zijn. Laat je kind nooit kiezen tussen jullie en maak geen ruzie waar de kinderen bij zijn. Kinderen van gescheiden ouders hebben een groot risico om in een loyaliteitsconflict te belanden. Dit kun je als ouder voorkomen door respectvol met elkaar om te gaan, respectvol over elkaar te praten en goed samen te werken in de zorg voor de kinderen.

Leg de schuld van de scheiding niet bij één ouder, maar neem als volwassenen samen de verantwoordelijkheid. Breng het naar je kind als een gezamenlijke beslissing. Dit is lastig, zeker als één van jullie helemaal niet wilt scheiden. Maar toch heel belangrijk, de boodschap van de scheiding is al zwaar en ingewikkeld genoeg.

Bespreek jouw problemen of gevoelens niet met je kind. Als je tijdens een gesprek met je kind geëmotioneerd raakt, benoem dan kort dat je ook verdrietig bent, maar laat het daarbij. Kort benoemen is goed, maar niet te uitgebreid

Download hieronder het overzicht met de belangrijkste tips voor het helpen van een kind in de basisschoolleeftijd tijdens een scheiding.

 

Boekentips

Nadat jullie je kind hebben vertelt dat jullie uit elkaar gaan kan het goed helpen om boekjes met je kind te lezen over een scheiding. De scheiding dringt pas langzaam door bij jonge kinderen. Je zal ze op verschillende momenten steeds meer kunnen uitleggen, omdat je nog niet te lang achter elkaar met ze kan praten over de scheiding. Het lezen van een boekje kan zeer steunend zijn. Ze merken dat ze niet de enige zijn, het geeft herkenning en duidelijkheid over hoe de situatie na de scheiding eruit kan zien.

Ouders scheiden

Voor boeken tips over echtscheiding voor kinderen jonger dan 6 jaar zie het artikel ‘Hoe vertel je je peuter of kleuter dat je gaat scheiden?’.

Een scheiding is ingrijpend ook voor jonge kinderen. Je helpt ze door duidelijke, simpele uitleg te geven en ze goed voor te bereiden op veranderingen. Dat biedt voorspelbaarheid en veiligheid in een heftige periode met veel veranderingen. Zorg dat het gesprek niet te lang duurt, dat je in elk geval uitlegt dat je kind geen schuld heeft aan de scheiding en dat jullie altijd van je kind zal blijven houden, dat dat nooit zal veranderen. Veel succes.

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen over hoe je de scheiding zo goed mogelijk met je kind(eren) kunt bespreken? Je bent niet alleen. Veel ouders worstelen met deze lastige situatie. Daarom heb ik de online Masterclass “Scheiding: zo vertel je het je kind” ontwikkeld. Met video’s, templates en een stappenplan krijg je het vertrouwen om dit op een kalme en liefdevolle manier aan te pakken. Van tips voor het juiste gesprek tot adviezen om loyaliteitskwesties te voorkomen.
Veel sterkte!

MASTERCLASS ZO VERTEL JE HET JE KIND

Leer wat je moet zeggen
Voorkom verwarring bij je kind
Weet om te gaan met de emoties

15585

Gratis Positieve Opvoedtips

Vul je e-mailadres in en krijg iedere twee weken gratis extra tips in je mailbox:

Scroll naar boven