Meisje liegt ligt in gras - mijn kind liegt over huiswerk

Waarom liegt mijn kind? Reden per leeftijd & tips over liegen

Veel kinderen liegen weleens, maar waarom liegt mijn kind? Voor jonge kinderen is liegen zelfs heel normaal. Hoe zit dat als je kind al wat ouder is? Hoe kun je je kind leren om eerlijk te zijn? Hier lees je waar liegen vandaan komt, wat normaal is op verschillende leeftijden en hoe je ermee kunt omgaan. Zodat je je kind leert om eerlijk te zijn.

waarom liegt mijn kind? Liegen oogt zo simpel, maar ogen liegen niet

Waarom liegt mijn kind?

Een kind liegt nooit zomaar. Liegen heeft te maken met de fase waarin je kind zit (zijn ontwikkeling) of met een bepaalde angst. Bijvoorbeeld omdat je kind bang is voor straf of afkeuring. Je kind wil dan door te liegen een straf voorkomen. Of je kind is erg onzeker en doet zichzelf anders voor dan het is. Dan wil je kind jou of iemand anders niet teleurstellen. Ook kan het zijn dat je kind aandacht wil krijgen met z’n lieggedrag of dat het een geheim moet bewaren en liegt om zichzelf of iemand anders te beschermen.

Liegen of Jokken?

Dus waarom liegt je kind? Kinderen tot ongeveer 7 jaar liegen niet bewust. Het is dan dus meer jokken, dan echt moedwillig liegen. Als je liegt, moet je je namelijk kunnen inleven in de ander. Je moet kunnen bedenken wat de ander wel en niet weet. En dan moet je daar een variant op bedenken, deze onthouden en de ander ervan overtuigen. Dat is niet makkelijk, je moet hiervoor al veel sociale en cognitieve vaardigheden hebben. Zeker jonge kinderen kunnen dit nog helemaal niet. Maar toch vertellen jonge kinderen vaak niet de waarheid. Dit heeft te maken met hun cognitieve ontwikkeling. Fantasie en werkelijkheid lopen soms nog door elkaar, waardoor ze nog niet goed onderscheid kunnen maken tussen wat echt gebeurd is en wat ze graag zouden willen.

Werkboek Ik ben RELAXED omgaan met boosheid kind

Heeft jouw kind last van boosheid?
Met dit werkboek Ik ben Relaxed! leert je kind op een leuke manier om zijn boosheid op een rustigere manier te uiten. Kinderen vinden het erg leuk om erin te werken. Inclusief doe-opdrachten, schrijf- en tekenoefeningen en handige tips voor ouders!

Liegen bij kinderen van 2 tot 4 jaar

Peuters hebben veel fantasie. Ze hebben een denkbeeldig vriendje, de knuffels kunnen praten of ze zijn bang voor monsters onder hun bed. Deze fantasieën en de echte werkelijkheid lopen bij peuters nog door elkaar. Een kind van 2, 3 of 4 jaar oud vertelt dan ook vaak iets wat niet waar is. Als ze bijvoorbeeld iets heel graag willen, dan kunnen ze doen alsof het echt is.

Ze begrijpen wel al dat als je iets stouts gedaan hebt, je daar straf voor kunt krijgen. Je peuter kan daarom iets wat het gedaan heeft niet toegeven. Als je kind op deze leeftijd een leugen vertelt, dan is het vaak heel duidelijk. Je ziet het meteen aan het gezicht van je zoon of dochter. Of je kind vertelt meteen na de leugen toch de waarheid.

Liegen bij kinderen van 2 tot 4 jaar

Liegen bij kinderen van 5 tot 7 jaar

Ook bij kleuters lopen fantasie en werkelijkheid nog door elkaar. In het spel van een kleuter zul je veel fantasie zien. Je kind kan helemaal opgaan in een bepaalde fantasie. Ook overziet je kind de gevolgen van z’n gedrag nog niet en komt liegen dus veel voor. Het liegen is hier nog steeds erg onschuldig en niet bewust. Maar je kind wordt wel beter in liegen. Ze kunnen nu veel langer een leugen volhouden, zelfs als je doorvraagt.

Liegen bij kinderen van 8 tot 12 jaar

Als je kind ouder wordt, begrijpt het steeds meer. Je kind begrijpt dat als het iets doet, dat een bepaald gevolg heeft. Het liegen wordt nu dus bewuster. Liegen op deze leeftijd komt vaak voort vanuit angst. Angst voor een straf of afwijzing. Onzekere kinderen kunnen zichzelf beter voordoen. Ook leugens over dagelijkse bezigheden waar je kind geen zin in heeft, komen op deze leeftijd veel voor. Liegen over huiswerk, tanden poetsen of een klusje bijvoorbeeld. Kinderen van deze leeftijd beschikken al over veel meer sociale en cognitieve vaardigheden, waardoor het liegen steeds moeilijker te herkennen is.

Liegen bij kinderen van 12 jaar en ouder

Pubers kunnen heel goed zijn in liegen. Ze hebben veel inzicht in gedrag, de gevolgen ervan en weten hoe anderen denken. In deze levensfase gaan kinderen zich afzetten tegen hun ouders. Bijna iedere puber liegt weleens tegen z’n ouders. Je puber wil niet meer alles met jou delen. Ook weet je puber dat jij het liefste ziet dat hij keurig z’n huiswerk maakt, z’n kamer opruimt en verder niet te veel uitvreet. Maar je kind wil experimenteren en veel tijd doorbrengen met vrienden. Hier wordt dan ook regelmatig over gelogen door kinderen op deze leeftijd. Pubers denken nog vaak aan de korte termijn en een leugen levert op korte termijn soms meer op dan eerlijk zijn. Ze denken nog niet zo snel aan de gevolgen van het liegen op de lange termijn.

Liegen bij kinderen van 12 jaar en ouder

Omgaan met liegen bij jonge kinderen in 3 stappen

Deze 3 stappen werken erg goed bij jonge kinderen (van 2 jaar tot ongeveer 7 jaar). Jonge kinderen liegen niet bewust.

Stel bij deze kinderen dan ook niet de vraag: “Heb jij dat kapot gemaakt?”, maar benoem wat je ziet. “De pop is kapot.” Vraag ook niet of ze gelogen hebben, maar laat ze wel al vanaf jonge leeftijd weten dat eerlijk zijn belangrijk is.

STAP 1. Benoem wat je ziet

STAP 2. Erken de wens of behoefte van je kind

STAP 3. Zeg wat je verwacht of stel een grens

Als je kind bijvoorbeeld z’n handen niet heeft gewassen, maar beweert van wel, zeg dan:

  1. “Ik zie dat je handen droog zijn”
  2. “Je hebt er helemaal geen zin in” of “Je wilde heel graag dat je het al gedaan had”
  3. “Ik begrijp dat je er geen zin in hebt. Voor het eten wassen we altijd onze handen. Kom, we gaan ze nu wassen”

Of als je kind in geuren en kleuren vertelt over iets waarvan je weet dat het niet gebeurd is. Dan mag je een jong kind lekker in die fantasie laten, je hoeft dan niet te benadrukken dat het niet gebeurd is.
Je zou kunnen zeggen:

  1. “Ik zie dat je helemaal enthousiast bent”
  2. “Dat zou leuk geweest zijn, hè!” of “Je zou dat heel graag willen!”
  3. “Laten we een keer kijken of we zoiets kunnen gaan doen” of “Maak er een mooie tekening van” of “Ik begrijp dat je het zo leuk vindt, straks mag je verder spelen, kom nu aan tafel”.
waarom liegt mijn kind? Moeder en zoon spelen

Tips om liegen te voorkomen en ermee om te gaan

1. Liegen hoort erbij

Besef ten eerste dat liegen normaal is. Alle kinderen liegen wel eens, dus schiet niet meteen in de stress als je kind gelogen heeft. Het hoort bij de ontwikkeling van je kind. Je kind probeert uit en leert daardoor heel veel.

quote over kind dat liegt er is altijd een reden achter liegen bij kinderen

2. Stop met straffen

Vaak liegen kinderen om een straf te ontwijken. Als je regelmatig straft, wekt dat lieggedrag in de hand. Je kind wil dan de straf ontlopen door te liegen. Laat je kind logische consequenties ervaren van z’n gedrag, maar straf niet. Lees meer over hoe je dat kunt doen in het artikel “Opvoeden zonder straf, hoe doe je dat?”.

3. Zoek naar de oorzaak

Probeer te ontdekken hoe het komt dat je kind liegt. Kinderen liegen niet zomaar. Praat erover met je kind. Doe dit op een rustige, betrokken manier zonder verwijten. Stel bij voorkeur geen vraag die met ‘waarom’ begint, zoals “waarom was je toen niet eerlijk?“. Want dan voelt je kind zich waarschijnlijk aangevallen en zal het niet antwoorden, of weer een leugen vertellen. Probeer een vraag die begint met ‘Hoe’, ‘Wat’ of ‘Waar’, zoals:

begin een vraag aan je kind met wat of hoe

4. Luister en blijf rustig

Als je kind je iets vertelt, probeer dan altijd rustig te blijven. Kinderen liegen vaak omdat ze niet willen dat hun vader of moeder boos op ze wordt. Probeer dit dus te voorkomen. Zelfs als je kind iets heel ergs heeft gedaan, luister rustig naar het verhaal van je kind en probeer je eigen emoties onder controle te houden. Blijf betrokken en probeer je in te leven in je kind. Zie de gebeurtenis als een leerervaring voor je kind en help je kind bij het bedenken van een oplossing.

5. Uitleg geven over eerlijk zijn

Vertel je kind dat jij eerlijk zijn belangrijk vindt en geef het goede voorbeeld. Lieg zelf niet en blijf altijd eerlijk. Leg je kind uit wat de gevolgen van liegen zijn. Als je kind liegt, weet jij niet meer wat waar is. Stel je voor dat er een keer echt iets ergs gebeurt en jij jouw kind dan niet gelooft? Dat zou heel vervelend zijn en daarom is het belangrijk om eerlijk te zijn. Benadruk dat jij het belangrijker vindt dat je kind de waarheid vertelt, dan dat het iets stoms of stouts heeft gedaan. Laat je kind weten dat het ook vervelende dingen mag vertellen aan jou. Ook dingen die je kind verkeerd heeft gedaan, en beloof dat je dan niet boos zult worden (en hou je aan deze belofte).

6. Complimenten bij eerlijk zijn

Geef complimenten als je kind eerlijk is. Voordat je een reactie geeft op wat je kind vertelt, benadruk je eerst dat je het fijn vindt dat je kind het eerlijk aan jou vertelt. Vertel erbij dat je daardoor je kind beter kunt helpen.

Vraag aan je kind hoe het gelukt is om eerlijk te zijn. Door deze vraag kun je zelf ontdekken wat je kind helpt om vaker eerlijk te zijn.

Liegen hoort er dus bij, op alle leeftijden. Als je kind af en toe liegt, hoef je je echt niet meteen zorgen te maken. Komt het vaker voor? Probeer dan altijd te achterhalen waar het liegen vandaan komt en volg deze tips. Ook het creëren van een veilige, positieve omgeving thuis is belangrijk om liegen te voorkomen!

Werkboek Ik ben RELAXED omgaan met boosheid kind
Ik ben TOP werkboek zelfvertrouwen werkboeken voor je kind
TOP Opvoeder werkboek voor ouders

Heeft je kind last van boosheid of weinig zelfvertrouwen? Gun je kind dan een werkboek, zodat je hier samen op een leuke manier aan kunt werken.


Over de auteur

Rian Meddens avatar

Verder lezen:

15585

Gratis Positieve Opvoedtips

Vul je e-mailadres in en krijg iedere twee weken gratis extra tips in je mailbox: