Hoe vertel je je puber dat je gaat scheiden? Wat zeg je tegen je tiener of puber (kind tussen de 12 en 18 jaar oud)? Een scheiding is ingrijpend voor kinderen. Het moment dat je aan je kind vertelt dat jullie uit elkaar gaan, maakt vaak veel indruk op een kind. Zeker als je kind al iets ouder is, zal hij of zij dit gesprek blijven herinneren. Het is een enorm lastig gesprek om te voeren en daarom is een goede voorbereiding belangrijk. In dit artikel lees je de belangrijkste tips voor praten over de scheiding met een kind van 12 jaar of ouder.
Volg de online module ‘Zo vertel je het je kind!’ voor meer informatie en praktische tips over wat belangrijk is om aan je kind te vertellen als jullie uit elkaar gaan!
Zijn je kinderen nog geen 12 jaar? En wil je speciale tips voor jongere kinderen? Lees dan meer informatie en tips in het artikel dat past bij de leeftijd van je kind.
-> Heb je een kind tussen de 9 en 12 jaar? Lees dan het artikel: ‘Hoe vertel je je kind dat je gaat scheiden’.
-> Is je kind tussen de 6 en 8 jaar? Lees dan het artikel: ‘Hoe vertel je je kind van 6, 7 of 8 jaar dat je gaat scheiden?’.
-> Of heb je een peuter of kleuter? Kijk dan hier voor meer informatie: ‘Hoe vertel je je peuter of kleuter dat je gaat scheiden?’. Dit artikel is speciaal geschreven voor ouders die gaan scheiden met kinderen van 2, 3, 4 of 5 jaar.
Pubers en scheiden
Een puber begrijpt hoe relaties werken en begrijpt dat relaties voorbij kunnen gaan. Toch is een scheiding voor pubers meestal erg verwarrend. Dit komt omdat ze midden in de fase zitten van het loskomen van hun ouders. De hersenen van je puber zijn volop in ontwikkeling, er gieren hormonen door hun lijf, lichamelijk verandert er van alles en ze zijn volop bezig met leeftijdsgenoten en vrienden. Door al deze veranderingen hebben pubers juist veel behoefte aan een thuis met veiligheid en stabiliteit.
Als jullie uit elkaar gaan, dan verandert hun veilige basis. Hierdoor kunnen pubers emotioneel erg in de war zijn. Sommige pubers zullen meer afleiding buitenshuis gaan zoeken, terwijl andere juist veel taken in huis overnemen van de afwezige ouder. Elke puber is anders en reageert op zijn manier.
Ondanks dat pubers al veel begrijpen over relaties en scheidingen, is het belangrijk om goede uitleg te geven over de scheiding en er met je puber over te praten.
Je kind voorbereiden op de scheiding
Het is belangrijk om je kind goed voor te bereiden op de scheiding. Een goede uitleg over wat er zal veranderen en per wanneer, zal je kind helpen. Wacht met vertellen totdat het besluit om uit elkaar te gaan definitief is. Pubers kunnen langere termijn vooruit denken, maar het is niet prettig voor ze om in het beslissingsproces betrokken te worden. Gaan jullie tijdelijk uit elkaar of zijn er veel ruzies. Dan voelen kinderen vaak al haarfijn aan dat er iets speelt. Praat er dan al eerder over. Leg eerlijk, maar zonder details, uit wat er speelt. Vertel je kind wanneer hij meer duidelijkheid kan verwachten.
Zodra het besluit om uit elkaar te gaan definitief is, is het goed om je kind in te lichten. Je kunt je kind goed voorbereiden door duidelijkheid te geven over praktische zaken, zoals woning, verhuizing, school. Je zoon of dochter zal graag willen weten wat de scheiding voor zijn of haar dagelijks leven betekent. Met name vrienden zijn op deze leeftijd belangrijk. Kan je kind zijn vrienden nog makkelijk zien? En hoe vaak?
Misschien weet je nog niet wat de praktische gevolgen zullen zijn. Je weet bijvoorbeeld nog niet wanneer jullie huis verkocht wordt of waar je een nieuw huis zult vinden. Spreek dan af dat je kind het zal horen zodra er meer bekend is. Beloof je kind dat je hem of haar op de hoogte houdt en doe dit ook.
Het gesprek voorbereiden
Bedenk van te voren wanneer je het gaat vertellen en wie hierbij aanwezig is. Kies een rustig moment, wanneer er echt even tijd is voor goede uitleg en voor alle vragen van je kind. Zorg dat zowel jij als je kind niet gestoord kunnen worden door een tv die aanstaat, telefoontjes of berichten die binnenkomen. Het is belangrijk om je kind te laten merken dat dit iets belangrijks is waarvoor aandacht nodig is. Kies bij voorkeur een plek waar je kind zich prettig voelt. Dit is meestal thuis, bijvoorbeeld in de keuken of woonkamer.
Denk er van te voren ook over na wie erbij het gesprek aanwezig zijn. Voor je kind is het fijn als het van jullie samen als ouders te horen krijgt over de scheiding. Je kind ziet het dan als een gezamenlijke boodschap en dat is prettig voor kinderen. Zorg ervoor dat je elkaar niet tegenspreekt, maar juist aanvult. Is dat niet mogelijk? Bijvoorbeeld omdat je flinke conflicten verwacht? Bespreek het dan beiden apart met je kind en houdt elkaar op de hoogte van wanneer je het gesprek gehad hebt.
Een goede samenwerking als ouders is lang niet altijd even makkelijk, maar wel heel belangrijk voor je kind!
Meerdere kinderen tegelijk vertellen
Als je meerdere kinderen hebt, bedenk dan of je het alle kinderen tegelijk vertelt of na elkaar. Kinderen kunnen veel steun aan elkaar hebben. Het kan troosten zijn om de emoties van elkaar te zien en elkaars vragen te horen. Mocht je er voor kiezen om het je kinderen apart te vertellen, bijvoorbeeld door een groot leeftijdsverschil, vertel het dan eerst aan de oudste kind(eren). Benadruk naar de oudere kinderen dat je het zelf zal vertellen tegen de andere kinderen. Het is voor een puber niet fijn om lang met een geheim rond te lopen, dus wacht niet te lang met het vertellen tegen alle kinderen.
Vergeet niet om je puber in te lichten wanneer je het verteld hebt aan de ander(en). Je kunt er ook voor kiezen om het eerst aan je puber te vertellen en je puber erbij te laten zijn als je het daarna ook aan z’n jongere broertje of zusje vertelt. Dit kan heel steunend zijn voor beide kinderen. Vraag van tevoren aan je puberzoon of dochter of hij erbij wilt zijn. Zorg wel dat jullie als ouders het in eerste instantie vertellen, daarna kan je oudere kind het eventueel aanvullen.
Hoe kun je het uitleggen?
Er zijn een aantal dingen die heel belangrijk zijn om te vertellen aan je puber.
Draai er niet te lang om heen en kom meteen to the point, vertel dat jullie besloten hebben om te gaan scheiden. Geef je kind de tijd om de boodschap te verwerken. Als je meteen doorpraat, dan krijgt je kind waarschijnlijk niet mee wat je hierna nog zegt.
Leg daarna kort uit waarom jullie uit elkaar gaan. Je kind kan de scheiding zo beter begrijpen en je voorkomt daarmee dat je kind het gevoel krijgt dat hij de oorzaak van de scheiding is. Heel belangrijk daarbij is om het zakelijk te houden, zonder details of oordelen naar elkaar.
Neem gezamenlijk de verantwoordelijkheid en maak elkaar niet zwart. Ook als één van jullie niet achter de scheiding staat. Zeg bijvoorbeeld dat jullie elkaar niet meer gelukkig maken of dat jullie teveel ruzie hebben. Vertel erbij dat jullie altijd evenveel van je zoon(s) of dochter(s) zullen blijven houden, dat dat nooit over zal gaan. Benadruk meerdere malen dat de scheiding niet de schuld van je kind is en leg ook uit dat de scheiding definitief is.
Na het gesprek
Kinderen zullen heel verschillend reageren. Sommige kinderen uiten hun emoties meteen, ze worden erg boos of verdrietig. Anderen zullen hun emoties niet meteen laten zien en zich terugtrekken. Kinderen verwerken heftige boodschappen in stappen. Geef je kind de ruimte en de tijd om het te verwerken. Kom er op een later moment nog eens op terug. Vraag hoe je kind zich voelt en of hij nog vragen heeft.
Luister naar je kind en neem zijn gevoelens serieus. Het is belangrijk om zelf meerdere malen het initiatief te nemen om over de scheiding te praten. Kinderen kunnen na het gesprek met veel vragen en onzekerheden rondlopen. Pubers zullen deze zorgen niet altijd meteen met je delen. Laat je kind merken dat het met z’n vragen en emoties bij jou terecht kan. En vertel ook meerdere malen dat jullie evenveel van je kind blijven houden, dat de scheiding definitief is en dat de scheiding niet de schuld van je kind is, maar dat het een beslissing is tussen jullie als ouders.
Laat je puber meedenken
Pubers hebben de leeftijd dat ze al goed kunnen meedenken. Vraag naar hun mening en luister hier naar. Door ze serieus te nemen en te laten meedenken zullen ze zich minder machteloos voelen. Vraag bijvoorbeeld naar hoe zijn de omgangsregeling zouden willen vormgeven. Misschien hebben ze hier hele duidelijke wensen over. Geef je kind daarnaast ook niet te veel verantwoordelijkheid, want dat kan ook extra zorgen opleveren voor je kind. Laat weten dat jullie samen tot geschikte oplossingen en afspraken gaan komen. Probeer vaste regels en afspraken over dagelijkse bezigheden voort te zetten, dit geeft enige houvast en stabiliteit voor je kind.
Als je uit elkaar gaat dan komt er veel op je af. Zeker als je kinderen hebt moet er veel geregeld worden. Er is een brochure van de Rijksoverheid, waarin praktische informatie staat over wat je allemaal moet regelen: “Uit elkaar…. en de kinderen dan?”.
Boeken tips voor pubers
- Anders
R. Hovland, ISBN 9059082842. Vanaf circa 13 jaar. - Verscheurd
Kate Cann, ISBN 902062136X. Vanaf circa 14 jaar. - Uit elkaar
Cornald Maas, ISBN: 9044616102. Vanaf circa 16 jaar.
Heeft je kind behoefte aan meer informatie of aan contact met andere kinderen met gescheiden ouders. Wijs hem of haar op de website van Villa Pinedo. Hier staat veel behulpzame informatie. Op het forum geeft het Villa Pinedo jongeren team antwoord op vragen van kinderen met gescheiden ouders.
