Maak je kind weerbaar tegen pesten: 12 tips

Hoe maak je je kind weerbaar tegen pesten? Pesten komt vaak voor en heeft een grote negatieve impact op een kind. Hoe kun je voorkomen dat je kind gepest wordt? Help je kind om stevig in zijn of haar schoenen te staan en weerbaar te zijn tegen onaardig gedrag.  In dit artikel vind je 12 tips om je kind weerbaar tegen pesten te maken.

 

Kind word gepest - weerbaar tegen pesten

Inhoud
Wat is pesten?
Waarom pesten kinderen?
Weerbaar tegen pesten
12 tips tegen pesten

Pest jouw kind andere kinderen? Of wil je juist graag voorkomen dat je kind gaat pesten?
Lees dan de tips in het artikel: Mijn kind pest: 10 tips voor ouders.

Wat is pesten?

Pesten is een stelselmatige vorm van agressie, waarbij één of meerdere kinderen proberen om een ander fysiek, verbaal of psychologisch schade toe te brengen. Hierbij is de macht tussen de pester en het slachtoffer ongelijk verdeeld. Ook cyberpesten (pesten via social media of andere digitale kanalen) valt hieronder, zoals het verspreiden van foto’s, filmpjes of roddels via internet. 

Uit onderzoek van het CBS blijkt dat in het schooljaar van 2020-2021 maar liefst 11% van de leerlingen uit groep 6 tot 8 gepest werd. Hiervan werd 3% van de kinderen vaak gepest en 8% af en toe (CBS, 2022). 

Waarom pesten kinderen?

Kinderen pesten vaak om zichzelf sterker te voelen door een ander klein te maken. Ze krijgen door het pesten een gevoel van macht en vergroten daarmee de status van de groep. Veel pesters kunnen zich minder goed inleven in een ander, waardoor ze het pesten leuk en spannend vinden.  Kinderen gaan meestal pesten omdat ze zelf onzeker zijn. Ook kan het zijn dat een kind door te pesten z’n eigen nare gevoelens afreageert op een ander. 

Weerbaar tegen pesten

Het karakter van je kind heeft invloed op hoe weerbaar tegen pesten je kind is. Ieder kind maakt wel eens mee dat iemand onaardig of gemeen tegen hem of haar doet. Wordt jouw kind daar erg onzeker of verdrietig van? Dan is het goed om te werken aan de weerbaarheid tegen pesten en het zelfvertrouwen van je kind. Want kinderen met weinig zelfvertrouwen worden vaker gepest. Kinderen die zich goed voelen over zichzelf en zich goed kunnen uiten, kunnen beter met pestgedrag omgaan. Bijvoorbeeld door het aangeven van grenzen en het vragen van hulp. Daarom is het belangrijk om je kind weerbaar tegen pesten te maken.

Help je kind zelfverzekerder te worden!

Ik ben TOP!
Het werkboek dat je kind helpt bij het krijgen van meer zelfvertrouwen.

12 tips tegen pesten

Je kunt de weerbaarheid van je kind al van jongs af aan stimuleren. Kinderen met een positief zelfbeeld zijn weerbaarder en worden daardoor minder snel gepest. Lees hier de 12 tips om je kind weerbaar tegen pesten te maken en pesten te voorkomen.

1. Investeer van jongs af aan in een liefdevolle, respectvolle relatie met je kind

Als een kind van jongs af aan opgroeit in een veilige, liefdevolle en respectvolle omgeving, dan leert hij/zij respectvolle relaties aan te gaan. Je kind herkent agressie, dwang of onrespectvol gedrag als iets wat niet klopt. Uit onderzoek blijkt dan ook dat fysiek geweld thuis en opvoedmethodes met veel straf en macht over het kind, ervoor zorgen dat je kind eerder gaat pesten of gepest wordt (Espelage, Bosworth, & Simon, 2000). 

peuterpubertijd: Positief opvoeden 10 tips
Lees meer over positief opvoeden in het artikel: Wat is Positief Opvoeden? Basisprincipes, tips per leeftijd en online cursus.

2. Wees betrokken bij je kind

Praat met je kind, zodat je weet wat er in hem of haar omgaat. Luister echt naar je kind en laat je kind uitpraten. Is jouw kind een moeilijke prater? Doe dan leuke dingen samen en toon interesse in de activiteiten en bezigheden van je kind. Praat bijvoorbeeld over zijn favoriete game of sport. Probeer je kind te stimuleren om gevoelens uit te spreken. Kinderen die zich alleen voelen, zullen eerder gepest worden. Als je kind merkt dat jij altijd tijd maakt om naar hem of haar te luisteren, dan zal je kind eerder geneigd zijn om je te vertellen als hij/zij ergens door van slag is. Vindt je het lastig om een gesprek met je kind te hebben over school of komt je kind vaak boos uit school? Lees dan deze tips: Praten over school met je kind: 20 leuke vragen! en Mijn kind komt boos uit school.

3. Leer je kind al jong om voor zichzelf op te komen

Leer je kind te luisteren naar zijn/haar eigen behoeftes en deze kenbaar te maken aan anderen. Zo leer je je kind rekening te houden met zijn/haar eigen gevoelens, zonder een ander te kwetsen. Leer je kind zinnetjes zoals:

  • Ik ben nu aan de beurt.
  • Dat is van mij, mag ik het terug?
  • Stop daarmee!
  • Ik wil niet dat je me aanraakt.
  • Ik vind dat niet leuk/fijn.
  • Ik vind het niet leuk als je me zo noemt.
  • Ik wil graag dat je gewoon m’n naam gebruikt. 

Geef ook zelf het goede voorbeeld door op een respectvolle manier voor jezelf op te komen in contact met anderen. 

4. Leg je kind uit hoe pesten werkt

Praat met je kind over waarom pesten zo naar is en vraag of dit wel eens op school gebeurt. Leg uit waarom kinderen pesten en hoe pesten werkt: het begint meestal met één onaardige opmerking en afhankelijk van de reactie van het slachtoffer zal het pesten wel of niet verder gaan. De pester wil een reactie uitlokken om zich machtig te voelen. Zorg ervoor dat je kind weet hoe hij of zij kan reageren, als een pester hem/haar uittest. Want als een pester geen macht krijgt met het pestgedrag, dan zal hij/zij sneller stoppen met pesten. 

5. Oefen met je kind te reageren op pestgedrag 

Maak je kind weerbaar tegen pesten door samen kleine rollenspelletjes te doen waarbij hij/zij voor zichzelf opkomt. Oefenen en ervaren werkt bij kinderen beter dan alleen praten. Speel samen een situatie na waarin je kind reageert op pestgedrag. Leer je kind dat als je erop ingaat of boos wordt, je precies doet wat de pester wil. Leg je kind uit dat je geen controle hebt over het gedrag van de pester, maar wel over je eigen gedrag en dat jouw reactie het pesten kan verminderen. De beste manier van reageren is om altijd respectvol naar jezelf en naar de pester te blijven. Dus om je niet te laten uitlokken en je zelfverzekerd terug te trekken uit de situatie. Leer je kind om bijvoorbeeld één van deze zinnetjes te zeggen en dan weg te lopen: 

  • Weet je? Die opmerking ga ik gewoon even negeren
  • Dat is zo. Heb je er een vraag over?
  • Nee, dank je
  • Jammer dan
  • Ik ga even ergens anders naartoe

Leer je kind om rustig te blijven, oogcontact te maken met de pester en een stevige, zelfverzekerde lichaamshouding te hebben. Oefen deze stevige houding voor de spiegel of maak een filmpje. Zorg dat je kind z’n schouders en rug recht heeft, hoofd omhoog, de ander aankijkt en een duidelijke stem gebruikt. Laat je kind op deze manier het verschil ervaren tussen een onzekere en een zelfverzekerde houding. 

6. Hulp vragen

Benadruk regelmatig dat je kind altijd bij jou terecht kan en dat het belangrijk is om hulp te vragen aan een volwassene als hij/zij zelf gepest wordt of ziet dat een ander kind gepest wordt. Veel kinderen schamen zich als ze gepest worden en ze willen jou geen verdriet doen. Daardoor zullen ze terughoudend zijn om jou erover te vertellen. Benadruk dat je kind zich hiervoor nooit hoeft te schamen en dat het juist heel dapper is om hulp te vragen. Neem de gevoelens van je kind serieus en laat je kind zo merken dat hij/zij met gevoelens bij jou terecht kan.

7. Vergroot het zelfvertrouwen van je kind 

Zelfverzekerde kinderen worden minder snel gepest. Stimuleer het zelfvertrouwen van je kind door voldoende positieve aandacht te geven, het aangaan van uitdagingen te stimuleren en je kind positief te leren denken. Geef je kind complimenten gericht op het proces in plaats van op het resultaat, want resultaatgerichte complimenten maken kinderen juist onzeker. Is jouw kind onzeker? Vergroot dan het zelfvertrouwen en de weerbaarheid van je kind op een leuke manier met het werkboek Ik ben TOP! 

Ik ben TOP - werkboek voor meer zelfvertrouwen en weerbaarheid

8. Geef geen oplossingen, maar erken gevoelens

Vertelt jouw kind over een nare gebeurtenis met leeftijdsgenoten? Kom dan niet meteen met advies en oplossingen, maar luister naar je kind. Blijf zelf rustig en erken de gevoelens van je kind. Herhaal letterlijk wat je kind zegt of gebruik deze woorden:

  • Hoe was dat voor jou?
  • Wat dacht je toen dat gebeurde?
  • Wat voelde jij toen dat gebeurde?
  • Wat rot zeg. Ik kan me voorstellen dat je daar verdrietig/boos/bang van wordt.
  • Ik snap het helemaal dat je boos/verdrietig werd.

9. Leer je kind omgaan met digitale en sociale media

Pesten via social media is eigenlijk hetzelfde als live pesten. Ook dan gaat het om misbruik van macht. Een verschil is dat online pesten anoniemer voelt, waardoor de drempel om te gaan pesten lager is. Als je kind sociale media gaat gebruiken, praat daar dan dagelijks over met je kind. Toon interesse vanuit nieuwsgierigheid. Vraag je kind hoe hij/zij zich voelde bij de contacten die hij/zij had: wat was leuk en wat was lastig?
Geef je kind het volgende mee om online pesten te voorkomen: 

  • Deel nooit je wachtwoorden, met niemand
  • Bekijk regelmatig samen naar de privacy-instellingen
  • Wees net zo beleefd en respectvol naar anderen online, als je in het echt zou doen. 
  • Deel of post niets dat pijnlijk of kwetsend kan zijn voor een ander
  • Praat altijd met een volwassene als er online iets gebeurt wat je niet prettig vindt

10. Leer je kind om op te komen voor anderen

Uit onderzoek blijkt dat als de omstanders van het pesten reageren, het pesten in meer dan de helft van de keren zal stoppen (Espelage en collega’s, 2000). Wat kun je je kind leren om te doen?

  • Ga naast het slachtoffer staan, draai het slachtoffer weg van de pester en loop samen een andere kant op, bijvoorbeeld richting een volwassene. Leer je kind om hierbij bijvoorbeeld te zeggen: “Je ziet er overstuur uit”, “Ik was je aan het zoeken”, of “De juf vroeg om je te zoeken”.
  • Ga hulp halen. Pesters houden van publiek, dus loop weg, wenk andere omstanders en ga naar een volwassene. 
  • Confronteer de pester en zeg: “Je doet heel gemeen”. Loop dan weg en zeg tegen de rest “Kom we gaan”.

11. Stimuleer je kind om oplossingen te bedenken. 

Bedenk samen op welke manier je kind kan reageren op pestgedrag. Laat je kind zelf meedenken, stel vragen en luister naar het antwoord van je kind.
Vragen die je kunt stellen: 

  • Hoe zou je dit kunnen oplossen? 
  • Hoe zou je een volgende keer anders kunnen reageren?
  • Wat zou je kunnen doen, waardoor het voor de pester saai wordt?
  • Hoe bedoel je dat precies? Doe het eens voor? 
  • Wat zou het opleveren als je het zo zou doen? Hoe zou dat voor de pester zijn?

Moedig je kind aan om zelf oplossingen te vinden. Zo leert je kind omgaan met tegenslagen en wordt hij/zij weerbaar tegen pesten.

12. Maak pesten bespreekbaar op school of de plek waar het plaatsvindt

Als ouder is het jouw taak om je kind te beschermen. Heb je een vermoeden dat je kind gepest wordt? Maak het dan bespreekbaar op school, de sportclub of de plek waar het pesten plaatsvindt. Werk samen met de leerkrachten en begeleiders om te zorgen voor een veilige omgeving. Zo neem je je kind serieus en zorg je ervoor dat je kind zich veilig voelt. Ook geef je het goede voorbeeld in hulp vragen en wordt je kind weerbaar tegen pesten.

Help je kind zelfverzekerder te worden!

Ik ben TOP!
Het werkboek dat je kind helpt bij het krijgen van meer zelfvertrouwen.

Bronnen bij dit artikel

Centraal Bureau voor de Statistiek (2022). Sociale veiligheid 
Espelage, D.L., Bosworth, K., & Simon, T.R. (2000). Examining the social context of bullying behaviors in early adolescence. Journal of counseling and development, 78, 326-333.
15585

Gratis Positieve Opvoedtips

Vul je e-mailadres in en krijg iedere twee weken gratis extra tips in je mailbox:

Scroll naar boven